Charlotte Salomon

Charlotte Salomon
	Charlotte Salomon, 1939
Persoonsgegevens
Volledige naam	Charlotte Salomon
Geboren	Berlijn, 16 april 1917
Overleden	Auschwitz, 10 oktober 1943
Geboorteland	Duitsland
Beroep(en)	Kunstschilder; Tekenaar
Oriënterende gegevens
Jaren actief	1939–1943
	RKD-profiel
	Website
Portaal	Kunst & Cultuur

Charlotte Salomon (Berlijn, 16 april 1917 - Auschwitz, 10 oktober 1943) was een Joods-Duitse schilderes.

Als kind van geassimileerde Joodse ouders groeide zij op in Berlijn. Haar vader was arts. Haar moeder pleegde zelfmoord toen Charlotte negen was. Haar latere stiefmoeder was zangeres. Charlotte adoreerde haar.^[1]

In september 1936 werd Salomon toegelaten tot de kunstacademie. Toen zij een prijs beloofde te winnen, kwam uit dat ze Joods was en moest ze de kunstacademie verlaten.

In 1939, na de Kristallnacht, vluchtte ze op advies van haar vader en stiefmoeder naar haar grootouders die in Zuid-Frankrijk woonden. Op advies van een arts begon Salomon te schilderen. Zo ontstond de meer dan 1300 autobiografische gouaches tellende reeks Leben? oder Theater? Dit omvangrijke expressionistische kunstwerk rondde ze in 1942 af. Voor deze serie werd zij geïnspireerd door de eerste geluidfilms, zoals de film Mädchen in Uniform, die de vrouwenliefde tot onderwerp had.^[1]

In het Vichy-Frankrijk waren Joden niet veilig. Samen met haar echtgenoot Alexander, een Joodse vluchteling uit Oostenrijk, werd ze op 24 september 1943 opgepakt en naar Auschwitz getransporteerd waar ze op 10 oktober 1943 werd vermoord. Zij was op dat ogenblik vijf maanden zwanger.^[2]

Voordat Salomon werd opgepakt heeft ze haar verzameling gouaches toevertrouwd aan een dokter, die het werk na de oorlog schenkt aan Ottilie Moore, aan wie het werk is opgedragen. In 1947 schenkt Moore het werk aan Salomons vader en stiefmoeder, die sinds 1939 in Nederland wonen en de oorlog hebben overleefd. In 1971 schenken zij het werk aan het Joods Historisch Museum in Amsterdam.^[3] In 2020 werd daar een expositie gewijd aan dit werk, in samenhang met film.^[1]

Galerij[bewerken | brontekst bewerken]

Zelfportret, 1940
Charlotte Salomon, gouache uit Leben? oder Theater? (singspiel) (tussen 1940-1942)^[4]
Stolperstein voor Charlotte Salomon, Wielandstraße 15, Berlin

Tentoonstellingen (selectie)[bewerken | brontekst bewerken]

1961: Museum Fodor, Amsterdam (de eerste tentoonstelling van Leben? oder Theater?)
1962: Dizengoff House, Tel Aviv
1966-67: Tentoonstellingen in Duitsland (o.a. Berlijn, Frankfurt, Dresden, Bonn, Hamburg)
1972: Joods Historisch Museum, Amsterdam
1976: Gemeentemuseum, Arnhem
1981: Joods Historisch Museum, Amsterdam
1982: Joods Historisch Museum, Amsterdam
1983-84: Tentoonstellingen in de VS en Canada (o.a. Berkeley, Los Angeles, Chicago, Toronto)
1985: Beth Hatefutsoth, Tel Aviv
1986: Akademie der Künste, Berlijn
1988-89: Tentoonstellingen in Japan (Tokio, Osaka, Yokohama en Kioto)
1991: Groningen, Synagoge
1992: Centre Pompidou, Parijs
1994-95: Tentoonstellingen in Duitsland en Denemarken
1996: Whitechapel Gallery, Londen
1998: Royal Academy, Londen
2000: Jewish Museum, New York
2002: Joods Historisch Museum, Amsterdam
2004: Städel Museum, Frankfurt
2010: Joods Historisch Museum (selectie door Jonathan Safran Foer, Bernice Eisenstein en Ernst van Alphen)
2012: Documenta 12, Kassel
2017: Joods Historisch Museum (de eerste tentoonstelling van Leben? oder Theater? in zijn geheel)
2019: Jewish Museum, Londen
2020: Joods Historisch Museum, Amsterdam (Charlotte in close-up. De invloed van cinema op Leven? of Theater?)

Biografie[bewerken | brontekst bewerken]

1997: To Paint Her Life: Charlotte Salomon in the Nazi Era, door Mary Lowenthal Felstiner
2006: Reading Charlotte Salomon, redactie door Michael P. Steinberg en Monica Bohm-Duchen
2013: Nothing Happened: Charlotte Salomon and an Archive of Suicide, door Darcy Buerkle
2014: Charlotte, door David Foenkinos
2017: Charlotte Salomon. Es ist mein ganzes Leben, door Margret Greiner
2017: Charlotte Salomon. Berlijn als inspiratie, door Katja Reichenfeld
2018: Charlotte Salomon and the Theatre of Memory, door Griselda Pollock

Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]

Charlotte S., biografisch oorlogsdrama over het leven van Salomon uit 1981 door Frans Weisz.
Leven? of Theater?, documentaire uit 2012 door Frans Weisz.

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]

Joods Historisch Museum - biografie en werken Charlotte Salomon
(en) American Guild of Judaic Art - biografie
(en) Charlotte Salomon op de website van Yad Vashem

Zie de categorie Charlotte Salomon van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Bronnen, noten en/of referenties

↑ ^a ^b ^c (en) Charlotte Salomon in close-up - Joods Cultureel Kwartier. jck.nl. Gearchiveerd op 17 oktober 2020. Geraadpleegd op 16 oktober 2020.
↑ Biographical information from Mary Lowenthal Felstiner, To Paint Her Life: Charlotte Salomon in the Nazi Era, Harper Collins, 1994 and Adam C. Stanley, "Salomon, Charlotte (1917-1943)" in Bernard A. Cook, Women and war: a historical encyclopedia from antiquity to the present, Volume 1, ABC-CLIO, 2006, pp. 513-514.
↑ (en) Charlotte Salomon - introductie - Joods Cultureel Kwartier. jck.nl. Gearchiveerd op 14 mei 2019. Geraadpleegd op 11 mei 2020.
↑ http://www.jhm.nl/collectie/04351

[:0-1] (en) Charlotte Salomon in close-up - Joods Cultureel Kwartier. jck.nl. Gearchiveerd op 17 oktober 2020. Geraadpleegd op 16 oktober 2020.

[2] Biographical information from Mary Lowenthal Felstiner, To Paint Her Life: Charlotte Salomon in the Nazi Era, Harper Collins, 1994 and Adam C. Stanley, "Salomon, Charlotte (1917-1943)" in Bernard A. Cook, Women and war: a historical encyclopedia from antiquity to the present, Volume 1, ABC-CLIO, 2006, pp. 513-514.

[3] (en) Charlotte Salomon - introductie - Joods Cultureel Kwartier. jck.nl. Gearchiveerd op 14 mei 2019. Geraadpleegd op 11 mei 2020.

[4] ttp://www.jhm.nl/collectie/04351

[1]

[2]

[3]

[4]